Rozczyszczanie raz w tygodniu?
Koń w swoim naturalnym środowisku przemierza ze stadem średnio 15-30 km dziennie po różnorakim terenie. Kopyta przystosowują się do typu terenu (piasek pustyni, trawa prerii, kamieniste łupkowe podłoże Islandii czy podmokłe tereny Camargue): przyrost rogu i jego zużycie są w równowadze, a optymalny kształt i funkcjonalność są naturalnie zachowane. Kopyto pozostaje giętkie i elastyczne poprzez codzienny kontakt z wodą czy błotem podczas kiedy koń pije. Kopyta nie mają, ani nie potrzebują kontaktu z żadnego typu tłuszczami, olejami czy sztucznymi środkami nawilżającymi.
Pod opieką człowieka konie cierpią na niedobór naturalnej i biologicznie wymaganej ilości ruchu. W wyniku tego, by imitować naturalne zużycie kopyt należy je rozczyszczać dużo częściej niż co 6-8 tygodni. Specjaliści metody Strasser i właściciele koni pracujący według zaleceń metody Strasser, stosują rozczyszczanie kopyt co dwa tygodnie jeśli nie użytkują konia wystarczająco intensywnie. Stwarza to możliwość utrzymania zdrowego kopyta w jego fizjologicznie idealnym kształcie (poprzez m.in. zapobieganie przerostowi ścian wsporowych i kątów wsporowych, co mogłoby powodować uszkodzenia wnętrza kopyta, zwłaszcza w rejonie trzeszczek). Umożliwia to także leczenie kopyt zdeformowanych oraz innych problemów związanych z kopytami (kopyta zacieśnione, ochwat, syndrom trzeszczkowy, gnicie strzałki, zapalenia stawów by wymienić tylko kilka z nich). Jednak do podjęcia takich wysiłków potrzebna jest stosowna wiedza o funkcjonowaniu kopyt i ich fizjologicznym kształcie. Jest kilka podstawowych zasad: 1. Generalnie kopyta przednie powinny być ustawione pod kątem 45 stopni do podłoża. Są one zaokrąglone w przedniej części, podczas gdy kopyta tylne są bardziej strome, ustawione pod katem 55 stopni i bardziej "zaostrzone" na przodzie. W ten sposób kończyny przednie są w stanie przejąć główną cześć masy ciała i funkcjonować jako doskonałe amortyzatory wstrząsów, zaś kończyny tylne zapewniają sprężystość i elastyczność ruchu naprzód (a czubek kopyta może łatwiej wbić się w podłoże). 2. Duża część strzałki ma kontakt z ziemią, co pozwala na "wyczucie" podłoża, podtrzymanie masy konia i funkcjonowanie jako amortyzator wstrząsów. Strzałka jest najszersza w rejonie piętek; jeśli poprowadzi się linię biegnącą po brzegu strzałki od czubka do piętek, przedłużenie tej linii powinno sięgać poza zewnętrzny obrys piętek. Jeśli tak się nie dzieje oznacza to, że kopyto jest zacieśnione (z reguły w wyniku kucia lub nieprawidłowego rozczyszczania). 3. Ściany kopyt, a szczególnie kąty wsporowe, powinny być nieznacznie wysunięte powyżej poziomu podeszwy, jednak kąty wsporowe nie powinny wystawać ponad strzałkę w innym przypadku w kopycie pojawiają się niefizjologiczne i szkodliwie działające przeciążenia. 4. Podeszwa powinna być gładka i lekko wklęsła; tylko na przodku kopyta pomaga ona utrzymywać ciężar (około 1 cm przedniego brzegu podeszwy powinno być na tej samej wysokości co ściana kopyta) 5. Ściany wsporowe nie powinny wystawać więcej niż 1-2 mm ponad poziom podeszwy i równać się z nią na wysokości połowy strzałki. Pełnią one funkcję antypoślizgową i pod żadnym pozorem nie powinny dźwigać ciężaru konia (nie powinny wyrastać do poziomu ściany kopyta). Tylko jeśli te warunki są spełnione, kopyto może funkcjonować jako fizjologiczny amortyzator wstrząsów i pompa wspomagająca układ krążenia w powrocie krwi z kończyn do tułowia. Kość kopytowa jest podwieszona wewnątrz puszki kopytowej poprzez listewki i otoczona wypełnionym krwią tworzywem. Kiedy kopyto nie jest obciążone puszka kopytowa jest mniejsza i naciska na tworzywo opróżniając je z krwi (pompuje krew do góry, wspomagając serce). Podczas obciążenia puszka kopytowa rozszerza się, kość kopytowa się opuszcza a podeszwa rozciąga w dół i na boki. W wyniku tego tworzywo uzyskuje więcej miejsca (około 5 mm w porównaniu do 2-3 mm bez obciążenia) i może, podobnie jak gąbka, napełnić się krwią. Kiedy kopyto się podnosi cały cykl powtarza się. Zatem przy każdym kroku kopyto pompuje krew w kierunku serca. Ta działalność pompy jest niezbędna dla optymalnej wymiany składników odżywczych i produktów przemiany materii w kopycie oraz wspomaga cały układ krążenia. Kopyto jest także odpowiedzialne za amortyzację wstrząsów. Ma to miejsce poprzez rozszerzanie się puszki kopytowej i sprężystość układu podwieszającego kość kopytową. Dodatkowo kopyto opada na ziemię dotykając jej najpierw bardziej elastycznymi strukturami (strzałką) co daje dodatkowe możliwości amortyzacji wstrząsu. Te istotne funkcje kopyta są zaburzone przez stosowanie podków. Rozszerzanie kopyta pod obciążeniem staje się niemożliwe, jako że normalnie kopyto rozszerza się nie tylko w tylnej części a na całym obwodzie - od przodka do piętek. W wyniku tego kopyto otrzymuje niewystarczające zaopatrzenie w krew co prowadzi do produkcji rogu słabej jakości. Zdolność do odczuwania bólu w kończynie jest znacznie zaburzona jako że nerwy nie są w wystarczającym stopniu dotlenione. Podkute kopyto nie amortyzuje wstrząsu miękkim rogiem strzałki lecz uderza o ziemię twardym, nieelastycznym i nie absorbującym wstrząsu metalem. W 1984 roku na wydziale weterynaryjnym Uniwersytetu w Zurichu przeprowadzono badania nad efektami kucia. Badania te wykazały, że siła uderzenia podkutego kopyta jest od 10 do 33 razy większa niż kopyta niepodkutego. Wibracje powstające w kopycie na skutek wibracji metalowej podkowy wynoszą średnio 800 Hz w porównaniu do 150 Hz dla kopyta z gumową podkową. Jednakże zarówno amortyzacja wstrząsów jak i funkcja pompy mogą być zaburzone również w kopycie niepodkutym, jeśli jest ono zdeformowane (nieprawidłowo rozczyszczone) i/lub róg jest zbyt suchy, a więc niewystarczająco elastyczny. dr n. wet. Hiltrud Strasser |
